Alles over allergieën bij katten

Er zijn veel mogelijke oorzaken van jeuk bij katten. Katten met jeuk hebben vaak een allergische aandoening. Katten kunnen namelijk, net als mensen, last hebben van allergieën. Meestal gaat het om vlooienallergie, voedselallergie of een allergie voor iets in de omgeving (bv. pollen, gras, huisstofmijt enz.). Op deze pagina leggen we uit wat kattenallergieën zijn en hoe je ermee om kunt gaan. 

Wat zijn de symptomen van allergieën bij katten, behalve jeuk? 

Bij mensen denken we bij allergieën meestal aan niezen of een loopneus. Katten kunnen daar ook last van hebben, maar veel vaker komen huidaandoeningen voor. Veelvoorkomende verschijnselen zijn: 

• Jeuk: krabben, overmatige verzorging, meer wrijven dan normaal, kauwen of bijten op de huid of vacht 
• Haarverlies (alopecia) 
• Rode, ontstoken huid 
• Wonden, zweren en korsten

Bij katten worden allergieën verdeeld in 6 verschillende vormen: 

Jeuk aan hoofd en nek 

Deze verschijningsvorm ziet er naar uit, omdat katten rond de kop en nek lelijke jeukende, zwerende wondjes en korstjes krijgen. 

Zelf verzoorzaakt haarverlies (alopecia) 

Misschien heb je gemerkt dat je kat een ruwe tong heeft. Wanneer katten zich teveel likken, kan die ruwe tong de haren verzwakken en afbreken, wat uiteindelijk leidt tot kale plekken. Meestal is dat op hun buik en achterpoten, hoewel ook andere plekken kunnen worden aangetast,  

Bedenk ook dat sommige katten zich alleen verzorgen als er niemand in de buurt is. Bij deze "stille verzorgers" kunnen kale plekken de enige aanwijzing zijn dat je kat jeuk heeft; je ziet namelijk niet dat ze zichzelf likken. 

Miliaire dermatitis 

Bij miliaire dermatitis zijn de huidafwijkingen slechts enkele millimeters groot en ze hebben meestal een ronde vorm. 

Ontstoken plaque (eosinofiele plaque)

Dit zijn schijfvormige huidafwijkingen die overal op het lichaam kunnen voorkomen, maar vooral op de buik. Je ziet kale plekken met een verdikte rode huid. Ze gaan gepaard met ernstige jeukklachten. 

Bulten / granulomen (eosinofiel granuloom)

Eosinofiele granulomen zijn huidverdikkingen die overal op het lichaam voor kunnen komen, maar vooral in de bek, op de achterpoten en op de voeten. De huid is meestal gezwollen en verdikt, vaak in combinatie met haaruitval en zweertjes.  

Lipzweer (eosenofiele ulcus)

Deze afwijkingen komen voor aan de rand van de bovenlip. De lip kan gezwollen zijn en aanzienlijk zweren met een verdikte rand. 

Wat veroorzaakt huidallergieën bij katten?

De reactie van het afweersysteem

Allergieën zijn eigenlijk een overreactie van het afweersysteem. Ze treden op wanneer een onschadelijke stof door het lichaam wordt gezien als iets onbekends en schadelijks. De stof wordt dan een allergieverwekker, ofwel een allergeen. 

Om allergenen aan te pakken, produceert het afweersysteem een aantal ontstekingsstoffen. Deze stoffen verhogen de bloedtoevoer naar de huid, waardoor roodheid (erytheem) ontstaat. Bovendien veroorzaken ze lokale veranderingen in de weefsels en stimuleren ze de zenuwuiteinden; dit resulteert in jeuk, het meest opvallende kenmerk van een allergische aandoening (en een versterker van de symptomen). 

Bij mensen is histamine een belangrijk ontstekingsstof; bij katten veel minder. Daarom zijn antihistaminica bij katten veel minder effectief om een allergie te behandelen. Ze kunnen wel worden gebruikt voor milde symptomen of als onderdeel van een meervoudige behandeling. 

Veelvoorkomende allergenen bij katten

Afhankelijk van het soort allergeen waarvoor de kat gevoelig is, kunnen we allergieën in drie groepen verdelen: 

• Vlooienallergie dermatitis: bij vlooienallergie dermatitis reageert het immuunsysteem van de kat op stoffen die aanwezig zijn in het speeksel van vlooien. Die komen in de huid terecht wanneer je kat wordt gebeten.
• Voedselallergie: zoals de naam al aangeeft, worden voedselallergieën veroorzaakt door allergenen in de voeding. De meest voorkomende voedselallergenen zijn rundvlees, vis en kip, hoewel er nog vele andere veroorzakers zijn van een allergische reactie bij gevoelige katten. 
• Atopische dermatitis: dit type allergie wordt veroorzaakt door allergenen die van nature aanwezig zijn in de omgeving van de kat, zoals pollen, gras en huisstofmijt.

Net als bij mensen zijn niet alle allergische katten gevoelig voor dezelfde allergenen! Elke allergische kat heeft zijn eigen allergische “profiel”, dat lijkt te worden bepaald door de genetische gevoeligheid en de invloed van de omgeving.  

Katten die aan één soort allergie lijden, zijn helaas vaak ook gevoeliger om andere allergieën, dus meerdere tegelijk, te ontwikkelen. 

Welke katten kunnen last hebben van allergieën?

Abessijnen lijken de meeste aanleg te hebben voor allergieën, maar het komt ook bij andere rassen en kruisingen voor. De eerste symptomen van allergieën worden meestal opgemerkt in de eerste drie levensjaren. Helaas kunnen katten van elke leeftijd er echter last van hebben. 

Hoe worden allergieën bij katten vastgesteld?

De diagnose van een allergische aandoening kan langdurig en lastig zijn. Het is meestal gebaseerd op het volgende: 

Voorgeschiedenis en lichamelijk onderzoek

De door de katteneigenaar verstrekte informatie en de informatie die door de dierenarts wordt verzameld tijdens een grondig lichamelijk en dermatologisch onderzoek zijn zeer belangrijk bij het stellen van de diagnose. Als een aantal symptomen tegelijk optreden kan dat namelijk wijzen op een allergische aandoening. 

Uitsluiting van andere ziekten

Allergieën gaan gepaard met een reeks huidveranderingen en -letsels, maar jeuk is het meest voorkomende teken van een allergie. Naast allergieën zijn er echter ook andere huidziekten die jeuk kunnen veroorzaken/verergeren, zoals: 

• Parasieten, zoals vlooien of mijten (Otodectes cynotis, Demodex gatoi, Notoedres cati).
• Schimmelziekten, zoals ringworm (dermatofytose) of secundaire gistinfecties (Malassezia infectie) 
• Secundaire bacteriële infecties

Dit betekent dat, om een allergie bij je kat vast te stellen, je dierenarts eerst enkele onderzoeken zal moeten uitvoeren om andere ziekten uit te sluiten die soortgelijke symptomen kunnen veroorzaken.  

De vlooienbestrijding op peil houden

Het regelmatig en correct bestrijden van huidparasieten, zal je dierenarts helpen om uit te zoeken of een kat aan vlooienallergie lijdt. Na verloop van tijd kunnen vlooien resistent worden tegen bepaalde behandelingen, daarom kan je dierenarts vragen om het product dat je gebruikt te veranderen. 

Beginnen met een voedingsproef

Om erachter te komen of iets in het dieet van je kat de oorzaak is van de symptomen, moet een dierenarts een voedsel-uitsluitings-proef uitvoeren. Deze proef houdt in dat je kat gedurende 8 tot 12 weken een strikt en aangepast voer krijgt, en gedurende die tijd is dat het enige wat hij mag eten! Het is erg belangrijk dat alleen dit voer wordt gegeven om de voedingsproef te kunnen laten slagen. Dit kan een uitdaging zijn voor katten die bekend zijn als jagers of die snoepen bij de buren. Bespreek dit goed met je dierenarts.

Afhankelijk van het voer, kan je dierenarts het volgende aanbevelen: 

• Voeding met gehydrolyseerde eiwitten; hierbij zijn de eiwitten in kleine stukjes gedeeld, zodat het afweersysteem ze niet als allergeen kan herkennen. 
• Voeding met een andere eiwitbron; dat is een dieet dat eiwitten bevat die de kat nog nooit eerder heeft gegeten.

Als je kat tijdens deze proef verbetert, kan zijn normale voedsel opnieuw worden gegeven om te zien of er opnieuw een allergisch reactie ontstaat; hierdoor wordt een voedselallergie bevestigd. Als er tijdens de proef geen verbetering optreedt, is het waarschijnlijker dat je kat atopische dermatitis heeft. 

Rekening houden met omgevingsallergenen

Om te bepalen voor welke omgevingsallergenen je kat gevoelig is, kan je dierenarts bloedtesten (serologisch onderzoek) en huidtesten (intradermale testen) uitvoeren. 

Hoe worden kattenallergieën behandeld?

Allergieën zijn chronische ziekten die een langdurige behandeling vereisen. Afhankelijk van de betrokken allergenen kan de behandeling variëren.  

Vanwege de complexheid van deze ziekten wordt vaak een meervoudige aanpak aanbevolen, die een combinatie is van de volgende opties: 

Vermijden van allergenen

Als je kat niet in contact komt met de stoffen (allergenen) waarvoor hij gevoelig is, zal het afweersysteem geen allergische reactie, zoals jeuk en huidaandoeningen veroorzaken.  

Bij katten met vlooienallergie, zal het vermijden van de allergenen meestal worden bereikt door een goede vlooienbehandeling (parasietenbehandeling op peil houden). Dit houdt ook in dat andere huisdieren en hun leefomgeving moeten worden behandeld.   

Katten met een voedselallergie hebben er vooral baat bij om hun dieet te veranderen in een dieet dat de allergenen niet bevat.  

Het vermijden van allergenen is echter niet altijd 100% mogelijk. Je kunt echter wél altijd proberen om de blootstelling van je kat zoveel mogelijk te beperken, afhankelijk van voor welke allergenen uw kat gevoelig is. Alle beetjes helpen. 

Plaatselijke behandeling

Sprays en lotions met hormonen (steroïden, uitsluitend op recept) zijn vaak effectief bij allergische aandoeningen. Andere niet-medicinale uitwendige producten, zoals DOUXO^® S3 CALM met een hoge concentratie Ophytrium, helpen ook om een rode en gevoelige huid te kalmeren. Door de huid gehydrateerd te houden, herstelt de barrièrefunctie terwijl ze de aanhechting van mogelijk ziekteverwekkende bacteriën zoals Staphylococcus beperken. 

Geneesmiddelen tegen jeuk en ontstekinge 

Omdat jeuk het welzijn van katten aanzienlijk schaadt, is verlichting van jeuk de belangrijkste pijler van een allergiebehandeling.  

Er zijn verschillende medicijnen die gebruikt kunnen worden om de jeuk te verminderen, zoals steroïden, cyclosporine en essentiële vetzuren. Je dierenarts zal de beste optie voor jouw kat kiezen. 

Immuuntherapie om de oorzaak aan te pakken

Immuuntherapie, beter bekend als allergie-injecties, kan worden gebruikt om een allergische kat te behandelen. Deze behandeling bestaat uit het geven van toenemende doses van de allergieverwekker, waardoor het afweersysteem als het ware ongevoelig wordt gemaakt.  

Het doel van immuuntherapie is om het afweersysteem te herprogrammeren, zodat er geen allergiesymptomen meer optreden, als de kat aan het allergeen wordt blootgesteld.  

Bij deze behandeling zijn periodieke dierenartsbezoeken gedurende een langere periode (maanden) nodig. Het duurt enige tijd voordat de resultaten zichtbaar zijn. 

Afhankelijk van de persoonlijkheid van je  kat en verschijnselen zal je dierenarts adviseren welke behandelingsopties het meest effectief zijn, zodat je kat weer een prettig en jeukvrij leven kan leiden.