Alles wat je moet weten over allergieën bij honden

Allergieën bij honden komen veel voor. Ze kunnen verschillende symptomen veroorzaken die de kwaliteit van leven behoorlijk kunnen verminderen. Er zijn heel veel verschillende allergie-verwekkers en die zijn voor iedere patiënt weer anders en uniek. Gelukkig zijn er ook veel overeenkomsten, waardoor een standaard behandeling vaak tot goede resultaten leidt.  

Hoe weet je of je hond allergisch is?

Bij mensen denken we bij allergie vooral aan loopneuzen, benauwdheid en opgezwollen ogen. Bij honden zien we dit maar zelden. 

Bij een allergische hond zien we vooral huidklachten; met name aan de onderzijde van de buik, de oksels, de liezen en de ondervoetjes. Ook andere plaatsen kunnen meedoen en er bestaan verschillen tussen rassen. Op de afbeelding kun je de meest voorkomende plaatsen zien. 

Veelvoorkomende symptomen zijn: 

Jeuk 

De drie belangrijkste oorzaken van een jeukende huid zijn: parasieten (zoals vlooien en mijten), huidinfecties en allergieën. Jeuk op zichzelf vermindert de kwaliteit van leven al ernstig, maar jeuk leidt tot… 

Krabben, likken en bijten

Het is volkomen natuurlijk om te willen krabben of likken aan een jeukende plek. In feite zou de reactie zelfs geëvolueerd kunnen zijn om ons te beschermen tegen parasieten! Maar waar geen parasiet aanwezig is, kan herhaaldelijk krabben schadelijk zijn. Dierenartsen noemen dit "zelftrauma", en de verwondingen aan de huid door herhaaldelijk krabben leiden vaak tot secundaire huidinfecties; bacteriële infecties zoals pyodermie, of gistinfecties, meestal met Malassezia. Maar hoe vaker de huid wordt gekrast en getraumatiseerd, hoe meer ontsteking er ontstaat. Bij witte of lichtgekleurde honden kun je merken dat de vacht plaatselijk een donkerdere kleur heeft. Dit komt door speekselvlekken, door herhaaldelijk likken.

Roodheid en irritatie

Een ontstekingsreactie zorgt ervoor dat de huid meer doorbloed raakt en daardoor een rode kleur krijgt. Doordat patiënten krabben, wordt dit alleen maar erger. Dit leidt weer tot meer jeuk, roodheid en irritatie en zo is de cirkel rond.  

Haarverlies

Herhaaldelijk zelftrauma leidt vaak tot haaruitval en ontstoken haarzakjes. Dit leidt weer tot kale plekken, zoals hierboven afgebeeld.

Huidschilfers

Sommige allergie-patiënten krijgen een droge schilferige huid (roos). Dit kan plaatselijk zijn of over het hele lichaam verdeeld. 

Huidveranderingen

Door steeds terugkerende ontsteking en beschadiging kan de huid gaan verdikken en soms donker verkleuren (dit wordt ook wel olifantenhuid genoemd). Dit is een poging van de huid om zichzelf te beschermen. Het is een duidelijk teken van ernstige en langdurige huidklachten.

Soms gaat een “olifantenhuid” samen met kleine rode bultjes op of in de huid.  

Oorontsteking

De binnenkant van het oor is met huid bedekt en die doet gewoon mee met ontstekingsreacties van de rest van de huid. Sterker nog, in het oor treden infecties (nog) gemakkelijker op dan op andere plaatsen. in het oor ontwikkelt een milde allergische ontsteking zich snel tot secundaire bacteriële- of gistinfecties. Die infecties zijn gelukkig goed te behandelen, maar de onderliggende oorzaak blijft bestaan. Daarom denken we vaak dat een jonge hond die herhaaldelijk oorontstekingen heeft zonder duidelijke reden, een hoog risico loopt om later in zijn leven een volwaardige allergische huidziekte te ontwikkelen.

Wat veroorzaakt allergieën bij honden?

Je kunt een allergie beschouwen als “een fout” in het afweersysteem van je hond. Het afweersysteem valt dan dingen die het aan zou moeten vallen. Als het afweerstof ongevaarlijke dingen – bijvoorbeeld gras/boompollen of stofmijten – als schadelijk beschouwt en gaat aanvallen, dan spreken we van een allergie. Op dezelfde manier kunnen ook schoonmaakmiddelen, voerbakjes, kleedjes, kussentjes en andere materialen een allergie veroorzaken. 

Allergenen: de triggers voor allergieën bij honden...

Een allergeen is simpel gezegd een onschadelijke stof die het immuunsysteem als doelwit heeft herkend. En er is een enorm scala aan verschillende allergenen.

Veelvoorkomende allergenen zijn:

• Vlooienspeeksel: een patiënt heeft dan vlooienallergie en de meeste honden reageren hierop met heftige ontstekingsreacties 
• Omgevingsallergenen: hieronder vallen o.a. gras/boompollen, schimmels, stof- en voorraadmijten, maar ook kleedjes, kussentjes, voerbakjes, etc. 
• Voedselallergenen: patiënten met voedselallergie zijn allergisch voor bestanddelen uit de voeding (meestal eiwitten). Belangrijk om te weten! Voedselallergieën zijn niet de meest voorkomende allergiesoort en de meeste patiënten krijgen jeukklachten…en geen maagdarmproblemen! 

...dringen door de huid heen en veroorzaken dan problemen...

Bij allergische honden raakt de balans van goede bacteriën verstoord, waardoor ze minder goed beschermen. Ook de huidstructuur verslechterd, waardoor allergie-verwekkers gemakkelijker in de huid kunnen indringen. Daar komen huidbeschadigingen door krabben, bijten en likken nog bovenop; hierdoor wordt een allergie-reactie dus nog erger. Bij normale honden zou het afweersysteem nu zijn best doen om alles te kalmeren, maar bij allergie-patiënten gebeurt het tegenovergestelde: daar ontstaat juist een “overreactie” van het afweersysteem. Met pijn, jeuk, roodheid, irritatie, etc. als gevolg. 

Rasgevoeligheid

Hoewel allergie bij alle honden kan voorkomen, zien we het vaker bij bepaalde rassen: o.a. West Highland White Terriërs, Labrador en Golden Retrievers, Shar Peis, Dalmatiërs, Boxers en Boston Terriërs. In het algemeen beginnen de klachten op jonge leeftijd, meestal tussen 6 maanden en 3 jaar oud. Ontstaan vergelijkbare klachten bij oudere honden (ouder dan 6 jaar), dan is er meestal wat anders aan de hand.  

Hoe stel je een diagnose?

Het vaststellen óf je hond allergisch is, kost tijd, maar is eigenlijk niet zo moeilijk. Het pijnpunt zit aan het eind van de diagnose: waarvoor is je hond allergisch?  

Het proces duurt zo lang omdat er een heel aantal stappen doorlopen moeten worden; iedere stap is belangrijk, maar kost tijd. Soms ben je dus maanden (tot een jaar) verder, voordat de diagnose definitief is. Die tijd heeft je dierenarts nodig om stap voor stap andere oorzaken voor de klachten uit te sluiten. 

En hoe zit het dan met allergietesten? Deze bloed- en/of huidtesten zijn alleen geschikt om te kijken wáár een patiënt allergisch voor is, niet voor de diagnose van een allergie zelf. Dat zit zo: een uitslag voor een bepaalde allergie-verwekker geeft aan dat het afweersysteem van een patiënt op verwekker reageert; dat wil echter niet zeggen dat dit ook de oorzaak is van de klachten van een patiënt. Die worden soms namelijk door heel andere zaken veroorzaakt. Laat je dus niet verleiden door testen op internet: de meeste zijn niet betrouwbaar! 

Parasieten en huidinfecties uitsluiten

Bespreek je anti-parasietenbehandeling ALTIJD met je dierenarts. Ook als je hond geen vlooien heeft. Een hond kan namelijk vlooienklachten hebben zonder dat je ze ziet. Je dierenarts schrijft dus mogelijk een andere vlooienbehandeling voor; dat is niet om vervelend te doen, maar de oude behandeling was dan niet geschikt (genoeg) voor de situatie. 

Naast het kijken naar signalen voor vlooien voert je dierenarts ook (microscopisch) onderzoek uit naar andere parasieten en infecties, zoals schurft. Soms is dit reden voor een andere “vlooienbehandeling” of bijvoorbeeld het wassen met shampoo of het gebruik van een ontsmettende mousse. 

Zodra deze zijn uitgesloten, gaan we naar de volgende stap.

Recente veranderingen

Kijk ook even terug in de tijd. Heb je onlangs de kussens vervangen? Ben je ander was- of schoonmaakmiddel gaan gebruiken? Ander voer misschien? Het duurt normaal gezien zo’n zes weken voordat er allergieklachten ontstaan. Hou daar dus rekening mee. 

Voedselallergie

Het vaststellen van voedselallergie (of voedingsallergie) is lastig. Er bestaat geen simpele test voor. Je dierenarts gebruikt een “eliminatie-dieet” om voedselallergie op te sporen. Met zo’n dieet probeer je een voer te gebruiken waar geen allergie-verwekkers inzitten. Je dierenarts moet dus enigszins “gokken” welk voer geschikt is. Gelukkig bestaan daar richtlijnen voor en zijn er ook kant-en-klare voeders beschikbaar waar de meeste patiënten mee geholpen zijn. Een eliminatie-dieet moet je zo’n 8 tot 12 weken volhouden. In deze tijd mag je hond helemaal niets anders binnenkrijgen; dus geen snacks, stukjes brood, worst of kaas, koekjes en dergelijke. Niet bij jou, niet bij opa en oma en niet bij de buren! Een eliminatie-dieet is vaak een hele opgave voor de eigenaar, maar voor je hond maakt het niets uit. Heeft je hond voedselallergie en heb je het juiste dieet te pakken, dan verdwijnen de klachten als sneeuw voor de zon. Iedereen gelukkig… 

…en dan komt je dierenarts (als het goed is) met iets onverwachts! Je hond moet terug op het oude voer. Dan weet je dus dat de klachten terugkomen. En pas als dat gebeurt, is de diagnose rond. Want als de klachten niet terugkomen, dan was je hond dus niet allergisch voor het oude voer. Het verdwijnen van de klachten berustte dan op toeval, bijvoorbeeld omdat je hond allergisch is voor boompollen en het nu niet het seizoen voor die pollen was. 

Omgevingsallergie

Bloed- en huidtesten kunnen handig zijn om aan te tonen waar een hond allergisch voor is. Dit is helaas niet zo eenvoudig als het lijkt. Laat allergietesten altijd uitvoeren en beoordelen door een dierenarts met verstand van huidklachten. “Vals positieve” uitslagen komen namelijk veel voor; dit zijn uitslagen waarbij een bepaalde allergie-verwekker als boosdoener wordt aangewezen, maar toch niet de oorzaak van de klachten is. Voor het goed beoordelen van allergietesten is veel kennis en ervaring nodig. 

Zodra we weten op welke allergenen de hond reageert, kunnen we gaan nadenken over een langetermijnbehandeling.

Hoe worden allergieën bij honden behandeld?

Het is verstandig om hulp van een (gespecialiseerde) dierenarts in te schakelen. Ga liever niet zelf behandelingen uitproberen. Een goede behandeling is namelijk afhankelijk van de oorzaak. Hoe langer de juiste behandeling wordt uitgesteld, des te kleiner wordt de kans van slagen.  

Voor de behandeling zijn er vier basisregels: 

1. Probeer allergie-verwekkers te vermijden: o.a. door regelmatige anti-vlooienbehandeling, juiste voeding, andere schoonmaakmiddelen en veel stofzuigen 

1. Gebruik geschikte en verzachtende huidverzorgingsmiddelen 

1. Jeuk en ontsteking verminderen met medicijnen 

1. Specifieke immuuntherapie, gericht op de allergie-verwekker 

Wat is de prognose van allergieën bij honden?

Een allergie heb je voor de rest van je leven. Het vraagt dus om een levenslange aanpak. Vaak bestaat die aanpak uit een combinatie van verschillende behandelingen. De aanpak kan van patiënt tot patiënt verschillen. Want zoals we gezien hebben, zijn honden niet identiek: de allergieën van elke hond zijn uniek en dus moet de behandeling ook uniek zijn. Er is geen oplossing die voor elke hond werkt.

Wel is het aanbrengen van actieve ingrediënten zoals Ophytrium in een hoge concentratie direct op de huid gunstig om de huid te kalmeren, te versterken en in evenwicht te brengen.