Alles wat je moet weten over gistdermatitis (Malassezia dermatitis) bij honden 

Gistinfecties zijn een veel voorkomende huidaandoening. Ze worden vooral veroorzaakt door de gist Malassezia pachydermatis. Bij de meeste dieren kunnen de infecties geen kwaad, maar als het ecosysteem van de huid uit balans is (bijvoorbeeld bij huidallergieën), kunnen de gisten gaan woekeren, wat kan leiden tot een ontsteking van de huid. Wat de onderliggende aandoening ook is, een schimmelinfectie moet worden behandeld, omdat het onaangenaam is voor je hond.  

Wat zijn de symptomen van een schimmelinfectie bij honden? 

Gistinfecties veroorzaken een rode, ontstoken en jeukende huid die vettig kan aanvoelen en soms een plakkerige afscheiding kan hebben. In sommige gevallen kan de huid korstig en schilferig zijn, met plekken van haaruitval. Er kunnen zweertjes ontstaan en de huid kan donkerder worden met zwarte vlekken en verdikt raken, bijna zoals olifantenhuid. 

Oren  

Malassezia infecties kunnen terugkerende oorinfecties veroorzaken. Ze hebben vaak een kenmerkende muffe geur en je ziet vaak roodheid van de oorschelp en de gehoorgang, soms met bruine of gele afscheiding.   

De oren kunnen erg pijnlijk worden en gaan jeuken, waardoor je hond met zijn kop schudt en aan zijn oren krabt. Vaak voelt een oor dan warm aan. 
 

Poten

Honden met een gistinfectie kunnen geïrriteerde, rode en jeukende poten hebben, waardoor ze meer aan hun poten likken en bijten dan normaal. Ze kunnen plekken hebben met vachtverlies op hun poten en soms hebben ze een stinkende afscheiding tussen de voetzooltjes of rond hun nagelbedden. Het kan ook een roodbruine verkleuring van de voetjes veroorzaken. 

Waar worden gistinfecties bij honden door veroorzaakt? 

Malassezia, een gist op de normale huid 

Gisten zijn van nature aanwezig op de huid en gehoorgang van de hond. Malassezia pachydermatis is meestal in lage aantallen aanwezig. Als het ecosysteem van de huid of het oor echter aangetast is door een ander huidprobleem of door een inwendige aandoening, kan Malassezia gaan overwoekeren en tot een zogenaamde secundaire infectie leiden. 

Gistinfecties, als gevolg van een andere aandoening 

Malassezia dermatitis ontstaat vaak als gevolg van een andere aandoening, zoals:  

• Allergieën
• Droge of vette seborroe
• Huidparasieten  
• Stofwisselingsziekten zoals hypothyreoïdie (schildklieraandoening)
• Een verzwakt immuunsysteem   
• Een bijwerking van sommige medicijnen

Het is gelukkig geen besmettelijke aandoening; een hond kan het niet van een andere hond oppikken of doorgeven.   

Malassezia infecties komen vaker voor in klimaten met een hogere luchtvochtigheid en we zien ze vooral op plaatsen op het lichaam die meer warmte vasthouden, zoals huidplooien, oren en tussen de poten.

Zijn er rassen die vatbaar zijn voor gistinfecties? 

Hoewel geen enkel hondenras ongevoelig is voor gistinfecties, zijn sommige rassen gevoeliger omdat ze vatbaarder zijn voor de primaire aandoeningen die de huidbarrière verzwakken. Honden met een lange, dikke vacht, lange oren of overmatige huidplooien zijn vatbaarder voor gistinfecties. Denk aan: rassen als de Bulldog, Poedel, Mopshond, Basset hound, Boxer, Cocker Spaniel, West Highland White Terrier, Teckel, Shih Tzu, Golden Retriever, Labrador Retriever en Engelse Setter. 

Hoe wordt de diagnose van een gistinfectie vastgesteld?   

Jouw dierenarts stelt de diagnose aan de hand van de voorgeschiedenis van je hond, klinische symptomen en diagnostische tests zoals een uitstrijkje. Onder de microscoop kan de dierenarts de klassieke "Barbapapa” achtige gisten zien. Als ze in grote aantallen aanwezig zijn, is de diagnose Malassezia infectie gesteld. Het microscopisch onderzoek kan op meerdere manieren worden gedaan:   

• Afdrukpreparaat: hierbij wordt een microscoopglaasje rechtstreeks op het huidoppervlak gedrukt en daarna gekleurd met speciale kleurstoffen voor onder de microscoop.
• Plakbandstrip: een plakbandstrip (Cellotape) wordt rechtstreeks op het huidoppervlak aangebracht en daarna gekleurd 
• Wattenstaafje (voornamelijk oor): de dierenarts wrijft met een wattenstaafje door de gehoorgang om materiaal te verzamelen en strijkt dat uit op een microscoopglas, waarna het wordt gekleurd    

Verdere tests kunnen nodig zijn om onderliggende aandoeningen uit te sluiten die de Malassezia laten vermenigvuldigen. Dit zijn algemene bloed- en urinetesten, testen op allergieën of testen op andere huidparasieten zoals mijten. Het is ook belangrijk om alle medicijnen die je hond al gebruikt te bekijken, zoals steroïden of andere medicijnen die het immuunsysteem kunnen onderdrukken.   

Hoe wordt een gistinfectie bij honden behandeld?  

De behandeling kan op verschillende manieren gebeuren, afhankelijk van de ernst van de infectie, en de eventueel gevonden onderliggende aandoeningen. De bedoeling is om het aantal gistcellen weer terug te brengen tot een normaal niveau, en dan hopelijk de bijkomende ontstekingsreactie op te lossen.     

Lokale behandeling om gistgroei te onderdrukken, de huid te kalmeren en de beschadigde huidbarrière te herstellen 

 

Antiseptische (ontsmettende) producten zijn belangrijke onderdelen van de behandeling. Deze producten bevatten werkzame bestanddelen zoals chloorhexidine-digluconaat om de overgroei van gisten en bacteriën tegen te gaan, terwijl ze de huid reinigen en desinfecteren zonder de huid uit te drogen. De producten met ophytrium, een natuurlijk extract dat de beschadigde huidbarrière versterkt en geïrriteerde huid kalmeert, optimaliseren de algehele gezondheid van de huid.  

Wassen met de shampoo is verstandig aan het begin van de behandeling. Daarna wordt de mousse gebruikt, drie keer in de week gedurende drie weken. Uiteraard kan jouw dierenarts anders adviseren.   

Als de schimmelinfectie beperkt is tot een bepaald gebied, zoals huidplooien of voetkussentjes, zijn er pad met chloorhexidine 3% en ophytrium verkrijgbaar om eenmaal daags mee te reinigen en te ontsmetten.  

Verbetering is over het algemeen zichtbaar binnen een week na toepassing, maar herstel wordt bereikt na meerdere weken van toepassing (over het algemeen niet voor 3 tot 4 weken gebruik). 

Orale behandeling (tabletten of drank) 

Bij hardnekkige gevallen van Malassezia is vaak ook een orale behandeling nodig. Dit kan samen met antibiotica worden gebruikt om de bacteriële huidinfectie te bestrijden, als die aanwezig is. Dergelijke behandelingen zijn receptplichtig en moeten dus via je dierenarts lopen. 

Medicatie wordt meestal gedurende langere tijd gegeven. Het wordt het best gebruikt in combinatie met een lokale behandeling om de huidbarrière te kalmeren en te herstellen.  

Behandeling van onderliggende oorzaken 

Het spreekt voor zich dat het aanpakken van onderliggende problemen zal leiden tot een betere behandeling. Denk daarbij aan de behandeling van allergieën, stofwisselingsziekten, gelijktijdige huidinfecties, of de behandeling van parasieten als dat nodig is.  

De prognose

De prognose voor gistinfecties is over het algemeen goed, maar vereist vaak een langetermijnbehandeling van de onderliggende oorzaak. Als de onderliggende aandoening onder controle is, worden secundaire of terugkerende infecties vanzelf verminderd. Het is dus belangrijk om samen met jouw dierenarts een geschikte behandeling te vinden die het beste is voor je hond. Zoals altijd in de geneeskunde, is er nooit een 'one size fits all'-benadering en zal de therapie worden aangepast op basis van de ernst van de ziekte en de respons op de behandeling. 

Hoe kan ik gistinfecties bij mijn hond voorkomen? 

Het onder controle houden van onderliggende allergieën, indien aanwezig, is een belangrijke eerste stap in de preventie van gistinfecties. Samenwerken met jouw dierenarts om het beste behandelingsplan voor je hond te vinden is belangrijk, wetende dat dit plan meestal berust op verschillende zaken tegelijk en dat het in de loop van de tijd kan veranderen.  

Door de vacht van je hond getrimd en schoon te houden en ervoor te zorgen dat hij goed wordt afgedroogd als hij in contact komt met water, kun je flare-ups voorkomen. Jouw dierenarts zal je adviseren of en hoe vaak baden nodig is.   

Als je hond huidplooien heeft, kan onderhoudshygiëne van deze huidplooien met pads met ophytium helpen om Malassezia dermatitis in deze plooien te voorkomen en regelmatig gebruik van deze pads kan toekomstige flare-ups voorkomen.