De oren van je kat thuis schoonmaken: waarom, wanneer en hoe?

Misschien heb je er nog nooit aan gedacht om de oren van je kat schoon te maken, of misschien doe je dat al regelmatig of heeft je dierenarts je geadviseerd om ermee te beginnen. Het schoonmaken van oren kan nodig zijn als onderdeel van een behandeling voor verschillende medische aandoeningen van de oren. 

Het kan lastig zijn om te weten hoe en wanneer je oren moet schoonmaken, wat je moet gebruiken en waar je moet beginnen. Dit is een uitgebreide gids met alles wat je moet weten.  

Alles over kattenoren

Anatomie van het kattenoor

Wat wij 'het oor' noemen, is eigenlijk een hele reeks delicate structuren die samenwerken en waarvan slechts enkele van buitenaf zichtbaar zijn. Waaruit bestaat dus eigenlijk het oor als geheel? 

• De oorschelp: dit is de rechtopstaande, driehoekige oorflap, die bestaat uit kraakbeen dat wordt bedekt door zeer gevoelige huid. 
• De gehoorgang: dit is het open gedeelte dat naar beneden naar het trommelvlies loopt. Deze heeft een L-vorm, wat betekent dat je alleen het verticale kanaal kunt zien dat van buiten naar beneden loopt. Het horizontale deel en het trommelvlies kunnen alleen door je dierenarts worden onderzocht met een instrument dat een 'otoscoop' wordt genoemd. 
• Het trommelvlies is een dun membraan dat de buitenste structuren van het oor scheidt van het middelste en binnenste gedeelte. 
• Het middenoor: hier bevinden zich gevoelige gehoorbeentjes, essentieel voor het gehoor. 
• Het binnenoor: diep in het oor bevindt zich een deel van het evenwichtsorgaan en het slakkenhuis, het gehoororgaan. 

Waarom is het belangrijk om het oor te begrijpen?

Inzicht in de ingewikkelde anatomie van het oor helpt ons te begrijpen waarom oorinfecties zelden eenvoudig zijn en waarom katten bepaalde symptomen van ooraandoeningen vertonen. Als je kat een oorprobleem heeft en een gebrek aan evenwicht of coördinatie begint te vertonen, of als zijn hoofd naar de zijkant is gekanteld, kan dit betekenen dat het midden- en binnenoor ook zijn aangetast. 

Kennis van de anatomie verklaart ook dat kijken naar de buitenkant van het oor niet voldoende is om te weten wat er binnenin gebeurt. We kunnen ook leren welke delen van het oor gereinigd kunnen worden.  

Wasachtige afscheiding kan zich ophopen in de gehoorgang en op de oorschelp. Dit kan voorzichtig gereinigd worden, als dat nodig is, om de gehoorgang open en schoon te houden. Bacteriën gedijen goed in vochtige, vieze, donkere en zuurstofarme omstandigheden. Dus als je de gehoorgang vrij houdt, verklein je de kans op ontstekingen. Het trommelvlies scheidt de gehoorgang van het midden- en binnenoor, die nooit schoongemaakt hoeven te worden. Je mag de oren niet schoonmaken als het vermoeden bestaat dat het trommelvlies gescheurd is. Als je de oren van katten schoonmaakt, mag je nooit wattenstaafjes in de gehoorgang steken, omdat die oorsmeer en ander vuil verder in het oor kunnen duwen, wat kan leiden tot beschadiging van het trommelvlies.  

In de regel is het een heel goed idee om je kat eraan te laten wennen dat zijn oren thuis regelmatig worden aangeraakt en onderzocht. Je ontdekt zo wat normaal is en kunt problemen sneller opsporen.  

Wanneer moet je de oren van je kat schoonmaken?

Bij veel katten hoeven de oren niet regelmatig te worden schoongemaakt. De oren van de meeste katten produceren normale hoeveelheden oorsmeer en reguleren zichzelf om een uitstekende hygiëne te behouden. Bij sommige katten moeten de oren echter schoon worden gemaakt, omdat er vaak wasachtige of gelige afscheiding in de oren zit. De meest voorkomende oorzaken van oorafscheiding zijn: 

• Aantasting door oormijt 
• Oorinfectie (otitis) 
• Wildgroei in de oren, meestal poliepen 
• Vreemde delen in de gehoorgang 

Als je wasachtige afscheiding in het oor van je kat ziet, moet je hoe dan ook medische hulp inschakelen, omdat dit meer vereist dan alleen het schoonmaken van het oor. 

Als je merkt dat je kat uit balans of wankel lijkt, zijn kop naar één kant houdt of in cirkels lijkt te lopen, maak dan niet zijn oren schoon maar raadpleeg de dierenarts. Je kat kan een probleem hebben in het middenoor. 

Hoe moet je de oren van je kat schoonmaken?

Afhankelijk van het temperament van je kat, zie je misschien met een beetje op tegen het schoonmaken van de oren. Je kat eraan laten wennen dat zijn oren worden aangeraakt, kan enorm nuttig zijn als je ze gaat schoonmaken. Regelmatig voorzichtig aanraken en belonen met traktaties om dit een positieve ervaring voor je kat te maken, kan echt helpen om je kat aan dit soort procedures te laten wennen.  

Een stap-voor-stap handleiding voor het schoonmaken van kattenoren: 

1. Zorg dat je alles klaar hebt voordat je begint: oorreiniger, watjes, kattensnoepjes en handschoenen (als je die wilt dragen). 
2. Houd je kat op de juiste manier in bedwang. Het kan handig zijn om hem op een tafel te zetten zodat je hem comfortabel tegen je aan kunt houden. Laat hem met zijn rug naar je toe zitten en houd hem goed vast met zijn lichaam tegen je aan. Geef hem een snoepje, als hij dat wil.  
3. Houd met één hand de oorflap voorzichtig vast zodat je de ingang naar de gehoorgang kunt zien.  
4. Schud de reinigingsvloeistof. Plaats de tuit van de reiniger bovenaan de ingang van de gehoorgang en knijp stevig. Je kat kan hierop reageren, maar probeer hem stil te houden en sta indien mogelijk niet toe dat hij zijn kop schudt, zodat de reiniger blijft zitten waar hij moet zitten. 
5. Masseer zachtjes net onder het oor om de reiniger te verspreiden door de gehoorgang en naar het trommelvlies toe.  
6. Laat dan de kat zijn hoofd schudden.  
7. Gebruik het watje om voorzichtig oorsmeer, vuil en schoonmaakmiddel van de binnenkant van de oorschelp en de bovenkant van de gehoorgang te verwijderen. Steek nooit iets in het kanaal (ook geen wattenstaafjes), dit duwt het vuil alleen maar verder naar beneden in het kanaal naar het gevoelige trommelvlies.  
8. Geef je kat wat ruimte en nog een traktatie. Oren schoonmaken is geen prettige ervaring, maar met tijd en geduld (en wat lekkers!) kan het heel goed verdragen worden.  

Wat kan ik gebruiken om de oren van mijn kat schoon te maken?

Er zijn online verschillende recepten te vinden voor zelfgemaakte oorreinigingsproducten, maar deze moeten worden vermeden: ze kunnen in het ergste geval erg irriterend zijn en in het beste geval niet effectief. Een door dierenartsen aanbevolen product is het beste: effectief om oorsmeer en vuil te verwijderen, maar niet schurend of ontstekingsbevorderend voor de kwetsbare oorstructuren.