Alles wat je moet weten over atopische dermatitis bij honden

Atopische dermatitis of atopie is een allergische huidziekte. De verwekkers komen uit de omgeving. Zo’n 10-15% van alle honden krijgt het. In veel gevallen is het gelukkig goed te behandelen, want atopie is een levenslange aandoening. Het kan de kwaliteit van leven behoorlijk aantasten; soms kunnen honden door de constante jeuk zelfs niet meer goed slapen. Op tijd opsporen en ingrijpen is dus belangrijk.    

Wat zijn de symptomen van atopische dermatitis bij honden?  

Atopie-patiënten kunnen veel verschillende klachten hebben. Meestal begint het op jonge leeftijd, ergens tussen 6 maanden en 3 jaar oud. Soms zijn de klachten mild en heeft een eigenaar niet in de gaten dat een hond allergisch is. Zulke honden hebben wel constant jeuk. In erge gevallen kan de jeuk zo erg zijn dat een patiënt de huid kapot krabt en bijt. Veelvoorkomende symptomen zijn: 

• Jeuk
• Krabben, bijten of likken
• Rode en geïrriteerde huid
• Haarverlies
• Oorontsteking

Op de langere termijn kunnen er huidveranderingen zichtbaar worden als de aandoening niet wordt behandeld, waarbij de huid dikker en donkerder van kleur wordt.

In het algemeen zijn vooral de onderzijde van de borst en buik, de oksels, de liezen, de oren en de ondervoetjes (tussen de tenen) aangetast. 

Wat kan atopische dermatitis bij honden veroorzaken? 

Eigenlijk kunnen alle natuurlijk voorkomende allergieverwekkers de oorzaak van atopie zijn. Chemische bestanddelen (zoals in schoonmaakmiddelen) kunnen wel huidreacties geven, maar we spreken dan niet van atopie. Je moet vooral denken aan: 

• Pollen (stuifmeel) van bomen, grassen en kruiden – klachten zijn dan gebonden aan de bloeiperiode van de betreffende boosdoener(s) 
• Huisstofmijten – klachten zijn dan niet gebonden aan een seizoen, hoewel de klachten in de winter vaak erger zijn (minder ventilatie) 
• Schimmels
• Huidschilfers

Honden kunnen tegelijkertijd voor meerdere zaken allergisch zijn. Wanneer er een allergische reactie optreedt is vaak moeilijk te voorspellen. Soms treden problemen alleen op als er meerdere verwekkers tegelijk aanwezig zijn. Deze “probleemdrempel” verschilt van patient tot patient. Huidparasieten kunnen hierbij ook een rol spelen. Eenmaal begonnen, dan zal een allergisch probleem alleen maar erger worden. Zodra de huid namelijk is aangetast, dan kunnen huidinfecties gemakkelijker optreden en zo de jeuk verergeren, waardoor meer krabben, bijten en likken ontstaat. Hierdoor kunnen de huidbeschadigingen erger worden, enzovoort. 

Worden bepaalde rassen meer getroffen door atopische dermatitis? 

Sommige rassen zijn gevoeliger dan andere. Atopie komt veel voor bij West Highland White Terriërs, Labrador en Golden Retrievers, Shar Peis, Dalmatiërs, Boxers, Boston Terriërs, (Engelse en Franse) Bulldogs, Bull Terriërs, Mopshonden, Duitse Herders en de Bichon Frisé. 

Hoe wordt de diagnose atopische dermatitis gesteld?

Of een hond allergisch is, is voor een dierenarts niet zo moeilijk om vast te stellen. Het kost tijd, maar het is uiteindelijk een kwestie van stap voor stap en één voor één uitsluiten of behandelen van andere oorzaken van huidklachten. Als dat is gebeurd, dan blijft atopische dermatitis over als enige mogelijke oorzaak. Dan volgt echter de moeilijkste vraag: waarvoor is een hond allergisch? 

Behandel secundaire bacteriële of gistinfecties van de huid

Huidinfecties met bacteriën en/of schimmels kunnen jeukklachten veroorzaken of verergeren; ze moeten dus altijd behandeld worden.

Parasieten uitsluiten

Vlooien en mijten kunnen ook jeuk veroorzaken en moeten goed bestreden worden; mogelijk anders dan je tot nog toe gewend was. Teken veroorzaken meestal geen jeukklachten. 

Onderzoek op mogelijke voedselallergieën

Voedselallergie en atopie lijken erg op elkaar. Een speciaal dieet van je dierenarts kan voedselallergie helpen opsporen en/of behandelen.   

Laatste stap; identificeer de verwekkers die atopische dermatitis veroorzaken

Zodra je dierenarts andere oorzaken heeft uitgesloten of behandeld, kunnen huidtesten, bloedtesten of een combinatie ervan worden gebruikt om specifieke allergieverwekkers op te sporen. Voor het beoordelen van deze testen is kennis en ervaring nodig. Vraag een (gespecialiseerde) dierenarts om advies.  

Hoe behandel je atopische dermatitis bij honden?

Op dit moment kan atopie nog niet volledig genezen worden. De behandeling richt zich dan ook vooral op het verminderen van jeuk- en huidklachten. Daarnaast kan met zogenaamde specifieke immuuntherapie geprobeerd worden om een patiënt minder of ongevoelig te maken voor een bepaalde allergieverwekker. 

Vermijd triggers

Probeer allergieverwekkers te vermijden. Als je weet dat jouw hond allergisch is voor bepaalde boompollen of kruiden, loop dan een ander rondje tijdens de bloeiperiode. Is je hond allergisch voor metaal, zorg dan voor een stenen voer- en waterbakje. Ga stofzuigen met een speciale stofzuiger voor allergiepatiënten als je hond last heeft van huisstofmijt.  

Behandel strikt elke maand met een anti-vlooienmiddel en gebruik aangepast voer als je hond een voedselallergie heeft. 

Behandel secundaire huidinfecties

De meeste huidinfecties ontstaan door bacteriën en gisten (Malassezia) die normaal al op de huid voorkomen. Door verstoring van de natuurlijke balans van de huid, kunnen deze organismen ineens tot problemen leiden. In de meeste gevallen kunnen huidinfecties bestreden worden door de huid te behandelen, dus zonder in te nemen medicijnen. Vooral over het behandelen van Malassezia (gist) infecties bestaat een hardnekkig misverstand dat er anti-schimmelmiddelen voor nodig zijn; dat is niet zo! Malassezia kan prima bestreden worden door de huid te behandelen met een chloorhexidine houdend product. Let er wel op dat de huid niet uitdroogt; combineer chloorhexidine bijvoorbeeld met ophytrium om de huid te beschermen. 

Door gedurende meerdere weken producten te gebruiken shampoo, mousse en/of pads met chloorhexidine 3%, wordt de ontsteking die ze veroorzaken verminderd zonder de huid uit te drogen. Tegelijkertijd wordt de huid verzacht en wordt de beschadigde huidbarrière versterkt.

Gebruik geschikte huidverzorgingsproducten

Bij atopische dermatitis raakt de huidbarrière van de hond beschadigd en heeft deze ondersteuning nodig om te herstellen. Topische producten zijn een belangrijk onderdeel hiervan, die direct op jeukende, gevoelige, geïrriteerde huid worden aangebracht met een zeer laag risico op bijwerkingen. De producten met ophytrium kunnen de drie huidbarrières herstellen.

Een effectief plan voor het gebruik van dergelijke topische producten is het gebruik van een combinatie van shampoos en mousses. De shampoo wordt eerst gebruikt om de huid en vacht te reinigen, waarbij vuil, dode huidcellen en allergenen worden verwijderd. Maar deze worden natuurlijk afgespoeld en dus hebben de ingrediënten slechts een bepaalde contacttijd met de huid. Om dit tegen te gaan, kunnen mousses worden gebruikt die niet worden afgespoeld, waardoor de ingrediënten langer op de huid blijven. Daarnaast zijn pads perfect om te gebruiken voor kleine, plaatselijke irritaties.

Verminderen van de ontstekingsreactie en jeuk met medicijnen

Als het niet lukt om allergieverwekkers (direct) te vermijden, dan kan je dierenarts je hond helpen door de jeuk en de ontstekingsreactie te bestrijden met medicijnen. Zeker voor de korte termijn kan dit een oplossing zijn. Helaas beperken bijwerkingen het langdurig gebruik van dergelijke medicijnen meestal. Vraag je dierenarts dus om advies. 

Immuuntherapie

Als een dierenarts heeft uitgezocht voor welke verwekker een hond allergisch is, dan is het mogelijk om hier een specifieke behandeling op te richten. De bedoeling is dan om een patient minder gevoelig te maken voor deze verwekker. Dit heet densensibilisatie, hyposensibilisatie of allergen-specifieke immuuntherapie (ASIT). Let op! Het kan wel 12 maanden duren voordat een dergelijke therapie effect heeft.